ibni Ebu Hatem: “babam (Ebu Hatem) ve Ebu Zura Buhari’yi terketmiştirler”

BİSMİLLAHİR RAHMANİR RAHİM
HAMD OLSUN ALEMLERİN RABBİNE
VE SELAM OLSUN MEVLAMIZ MUHAMMEDE VE TERTEMİZ EHLİ BEYTİNE

malum olduğu üzere Buhari bugün tüm nasibilerin en büyük muhaddis olarak gördükleri -gerçekte ise tam bir sansür ve tahrifat makinesi olan- bir kişidir. fakat acaba bu Buhari’nin yaşadığı ve ondan sonraki dönemde de böyle miydi? Buhari en büyük muhaddis olarak mı görülüyordu yoksa Buhari nasibi alimler ve hatta kendi hocası tarafından bile eleştirilmiş, bidatçi ilan edilmiş birisi miydi? şimdi bunu bizzat Buhari ile aynı dönemde yaşayan hocası Muhammed b. Yahya, Ebu Hatem er-Razi ve Ebu Zura er-Razi’den dinleyelim.

resimde gördüğünüz nasibi hadis, rical ve tefsir alimi ibni Ebu Hatem’in “Cerh ve Tadil” adlı rical kitabıdır, işaretlediğim yerde şu ifadeler var:

محمد بن إسمعيل البخاري أبو عبد الله: قدم عليهم الرى سنة مائتين وخمسين روى عن عبدان المروزى وأبي همام الصلت بن محمد والفريابي وابن أبي أويس، سمع منه أبي وأبو زرعة ثم تركا حديثه عندما كتب إليهما محمد بن يحيى النيسابوري أنه أظهر عندهم أن لفظه بالقرآن مخلوق
Muhammed b. İsmail el-Buhari, Ebu Abdullah. Abdan el-Mervezi, Ebu Hümam Sulat b. Muhammed, Feryabi ve ibni Ebi Uveys’ten rivayet etmiştir. Ondan babam (Ebu Hatem) ve Ebu Zura (hadis) duymuşturlar. Muhammed b. Yahya en-Nişaburi bize “Buhari bizim yanımızda Kur’an okurken onun lafzının mahluk olduğu izhar etmiştir” diye yazdıktan sonra babam (Ebu Hatem) ve Ebu Zura onu terketmiştirler.

ibni Ebu Hatem, “Cerh ve Tadil”, 7/191, 1086-cı ravi

hadis ıstılahında ravinin terkedilmesinin anlamı onun yalan söylemek ithamına maruz kaldığı, yahut söz veya fiilinde fışkı açığa çıktığı, yahutta çok yanılan, gaflet eden birisi olmasıdır. Konu hakkında detaylı bilgi için, bkz: hadis sözlüğü –> metruk (terkedilmiş) ravi

görüyoruz ki, Buhari’nin hocası Muhammed b. Yahya, Ebu Hatem er-Razi ve Ebu Zura er-Razi Buhari’yi terketmiş yani onun aleyhinde yukarıdaki ithamlarda bulunmuşturlar.

EK1: bu yazımızın yayınlanmasından sonra nasibilerden birisi kendi imamı Buhari’yi savunma adına bize karşı -güya- bir reddiye hazırlamış. nasibi bu reddiyesinde bizim ibni Ebu Hatem’in “Cerh ve Tadil” kitabından aktardığımız şeyleri tekrar ettikten sonra diyor ki:

Buhari bu konuda diyor ki:

من زعم من أهل نيسابور _ وذكر بلادًا _ أني قلت لفظي بالقرآن مخلوق فهو كذاب فإني لم أقل هذه المقالة، إلا أني قلت أفعال العباد مخلوقة.
Nisapurdan (ve o bir neche sheher adini da zikretti) herkim iddia edirse ki, men Quranin lefzinin mexluq oldugunu soylemishem,o kimse yalanchidir,men bele bir shey soylememishem.M en sadece demishem:Insani n fe’lleri( hereketleri) yaradilmishdir.

El-Lelekai.’,Sherh Usul El i’tiqad (2/396-397)

cevap: bizim yukarıda ibni Ebu Hatem’den yaptığımız alıntıda ibni Ebu Hatem “Muhammed b. Yahya en-Nişaburi bize “Buhari bizim yanımızda Kur’an okurken onun lafzının mahluk olduğu izhar etmiştir” diye yazdıktan sonra babam (Ebu Hatem) ve Ebu Zura onu terketmiştirler.” demektedir. yani Ebu Zura ve Ebu Hatem Buhari’nin şeyhi olan Muhammed b. Yahya en-Nişaburi’nin mektubuna dayanarak Buhari’yi terketmiştirler. peki Muhammed b. Yahya en-Nişaburi mektubunda ne yazmıştı? “Buhari bizim yanımızda Kur’an okurken onun lafzının mahluk olduğu izhar etmiştir” diye yazmıştı. yani Buhari’nin böyle söylediğine dair hocası Muhammed b. Yahya en-Nişaburi şehadet etmektedir. nasibinin el-Lelekai’den yaptığı alıntıda ise Buhari böyle bir şeyi söylemediğini, bunu ona nispet edenin yalancı olduğunu söylemektedir. çok güzel, şu halde Buhari’nin hocası olan Muhammed b. Yahya en-Nişaburi yalan şehadette bulunmakta ve Buhari’ye iftira atmaktadır. şu halde, eğer Muhammed b. Yahya en-Nişaburi yalancı ise Buhari niye “es-Sahih”de ondan hadis rivayet ediyor? ve Buhari’nin ondan rivayet ettiği bu hadisler nasibiler tarafından yalanlanıyor mu? dahası Muhammed b. Yahya en-Nişaburi’nin yalancı olduğunu nasibiler kabul ediyorlar mı?

nasibi şöyle devam ediyor:

Hetta Imam Buxari “Halku ef-Ali el-ibad” adli eserinin birinci cildinin 35-ci sehifesinde oz sheyxinden bu mesele ile elaqedar bele bir hedise yer vermekdedir:

وَقَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَائِشَةَ: ” لَا تُصَلِّ خَلْفَ مَنْ قَالَ: الْقُرْآنُ مَخْلُوقٌ، وَلَا كَرَامَةَ لَهُ، فَإِنْ صَلَّى وَكَبَّرَ كَيْمَا يَحْتَاطَ لِنَفْسِهِ فَذَاكَ، وَيَجْتَنِبُهُ أَحَبُّ إِلَيَّ، وَلِأَنَّهُمْ يَقُولُونَ: شَيْءٌ لَا شَيْءَ، يَقُولُونَ: اللَّهُ لَا شَيْءَ “. وَقَالَ سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْهَاشِمِيُّ، وَسَهْلُ بْنُ مُزَاحِمٍ: ” مَنْ صَلَّى خَلْفَ مَنْ يَقُولُ: الْقُرْآنُ مَخْلُوقٌ أَعَادَ صَلَاتَهُ “. وَقَالَ ابْنُ الْأَسْوَدِ: سَمِعْتُ ابْنَ مَهْدِيٍّ، يَقُولُ لِيَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ: «لَوْ أَنَّ جَهْمِيًّا بَيْنِي وَبَيْنَهُ قَرَابَةٌ مَا اسْتَحْلَلْتُ مِنْ مِيرَاثِهِ شَيْئًا»
İmam Ubeyullah bin Aişe bele demişdir: “Quran yaradilmisdir” deyenin arxasinda namaz qilinmaz… Cunku onlar(Quran’in yaratildigini iddia eden Cehmiyye’ler) Bir şey uçun(var olan bir şeye) o şey yoxdur deyerler. Onlar deyerler ki: Allah bir şey deyildir.

İmam Ubeydullah, İmam Buxari’nin sheyxlerindendir. Boyuk ehtimalla bu sozu ondan birbasha eşitmisdir. Ye’ni qisaca Buxarinin(ra) terkedilmesinin esas sebebi onun “Quranin lefzi yaradilmishdir’ yonunde shaiyelerdir ve onun uzerinden bu ittihamin qalxdiqdan sonra onun terkedilmesi yonunde bu hereketde oz tesirini itirir.

cevap: gerçekten çok gülünç bir durum, bu şahıs ya konunun ne olduğundan habersiz yahutta laf kalabalığı yapmayı seviyor. çünkü kimse “Buhari Kur’an mahluktur demiştir” şeklide bir iddada bulunmuyor ki, bunun inkarı için alıntı yapılsın. Muhammed b. Yahya en-Nişaburi’nin söylediği şu: Buhari “Kur’an okurken onun lafzı mahluktur” dedi.

dolayısı ile Kur’an’ın mahluk olup olmamasının bu konu ile bir ilgisi yoktur.

velhamdulillahi Rabbil alemi.